Wednesday, June 7, 2017

टिप्पणी : विसर्जनवादीहरूको नाङ्गो नाच


मार्क्सवादमा विश्वास गर्नेहरू मार्क्सवादका आधारभूत मूल्य-मान्यताभित्र रहेर समाजको विकास र विनासका आधारहरू  खोज्छन् l उनीहरू मार्क्सवादका आधारभूत मूल्य-मान्यताभित्र रहेर हरेक वस्तुको मूल्यांकन गर्छन् l जब कोही मार्क्सवादका आधारभूत मान्यताबाट च्युत हुन्छ, वैचारिक र सांगठनिक विसर्जनका कारण तीव्र गतिमा पतनको दिशामा हुन्छ,उसमा हिनत्वभाव र कुण्ठा चुली भएको हुन्छ l यसले उसलाई तनाव, आक्रोस र बेचैनीको स्थितिमा पुर्याउँछ l अनि उसले तर्क, विवेक र विचार गुमाउँछ l विचारको तहबाट नभएर उसका अभिव्यक्तिहरू आक्रोस, कुण्ठा र  पराजित मानसिकताका  अभिव्यक्तिहरू बन्छन् l सुन्दर विचारहरू उसबाट भागिसकेका हुन्छन्, उसलाई छाडेर l त्यस्तो बेला उसले गाली, झूट, भ्रम / चरित्र हत्याको सहारा लिन्छ l अनि चरित्र हत्याका लागि  अमुक व्यक्तिको बिम्ब विद्रूपीकरण गर्न भएनभएको  कथा बुन्छ l आफ्नो कुण्ठाग्रस्त मानसिकतालाई  चित्त बुझाउन, अरस्तुको भनाइमा मनोविरेचन गर्न चरित्र हत्याको राजनीतिको सहारा लिन्छ l


 बिम्ब विद्रूपीकरणको यो शैली साम्राज्यवादले  गरेको र सिकाएको शैली हो, यो  उसको अन्तिम हतियार हो l साम्राज्यवादले सबैभन्दा पहिले स्टालिन र माओका विरुद्ध यसको प्रयोग गरेको थियो l  यो भनेको विचारसित लड्न नसकेपछि उत्पन्न छटपटी, आक्रोस, पीडा र कुण्ठा व्यक्त गर्ने अन्तिम  हतियार हो l यसबाट उसको यात्राको दसा  र दिशा प्रस्ट हुन्छ l यस्तो बेला ऊ होस हराएको आवस्थामा हुन्छ र विजय प्राप्त गर्न सर्वांग नाङ्गो बन्छ l अहिले पातलो प्लास्टिकको आवरणमा क्रान्तिकारी लेखेर आफ्नो नाङ्गो रूप ढाक्न खोज्ने ''गजेंडी''हरू यही काम गरिरहेका छन् l

हामी वैचारिक बहस-छलफलका लागि आव्हान गर्छौं l हामी वैचारिक चुनौतीको  सामनाका  लागि आव्हान गर्छौं l तर गजेंडीहरू, शिखण्डीहरूलाई अघि सारेर चरित्र हत्याको निकृष्ट व्यवहारमा उत्रेका छन् l आफू नाङ्गो भएको यथार्थ बिर्सेर ती गजेंडी नशामा रमाइरहेका छन् l  व्यक्तिगत चरित्र हत्याको सहारा लिने हो भने ''पोष्य पुत्रहरू'' र  शिखण्डीहरू मात्र नभए, प्रमुख कमान्डर र प्रवक्ताका पनि थुप्रै कथा र गाथा छन् l थुप्रै उदाहरणबाट एउटा उदाहरण, ''जाँडले लट्ठ भएर पाटनढोका  अनि ....l '' लिन सकिन्छ l  हामी त्यति तल झर्न चाहँदैनौं l हामी रेबिज लागेको कुकुरझैं जथाभावी टोकेर हिंड्ने चरित्र प्रस्तुत गर्न चाहदैनौं  l व्यक्तिका केही न केही कमीकमजोरी हुन्छन् तापनि  प्रमुख कुरा विचार हो, उसको नियत हो, कुन लक्ष्य र उदेश्यका साथ ऊ हिंडेको छ भन्ने हो l त्यसैले जाँडले लट्ठ भएर पाटनढोकामा आर्काकी श्रीमती समातेवापत रामधुलाइ खाएर प्रहरी चौकीमा बास बसेकालाई पनि हामीले नेता मान्यौं l
कम्युनिस्ट आन्दोलनमा लामो अनुभव भए पनि,   शास्त्रीय  ज्ञान भए पनि व्यवहारमा जान नसक्ने, नेतृत्त्व दिन नसक्ने र संगठन चलाउन नसक्ने भनेर माओवादी आन्दोलनमा स्थापित चरित्रलाई हामीले अवसर पनि दिएका हौं र परख पनि गरेका हौं l तर अनुभवले मात्र हुँदो रहेनछ, क्षमता पनि चाहिने रहेछ l अमुक नेताका बारेमा भन्दै आएको कुरा पछिल्ला दिनमा व्यवहारबाटै पुस्टि भएपछि उनको मूर्तिस्वरूपको पूजा गरेर बस्ने स्थिति रहेन l    एकपछि अर्को गरेर उनका पुराना मित्रहरू सबैले छोड्दै जाने स्थिति बन्यो l अब जनयुद्ध कालमा जनयुद्धका विरुद्ध लागेका तत्त्वहरूलाई पार्टीमा हुलेर नेता बन्नुबाहेक उनका लागि अर्को बाटो रहेन l यसले जनस्तरबाटै प्रस्न  उठ्नु/उठाउनु  स्वाभाविक थियो l त्यसपछि पहिरो जाने क्रम तीव्र बन्नु पनि स्वाभाविक थियो l इमान्दार र सापेक्षित क्रान्तिकारी कार्यकर्ता र नेताहरूले पार्टी छाड्दै जानुको पीडा त छँदै थियो,  प्रचण्डले समेत उचित काम र स्थान नदिने  बुझेपछि  क्रान्तिकारी देखिनुको आडम्बर र स्वांग रचेर  बुद्धनगरमा थन्किनुको विकल्प थिएन l सडकमा सय जना निकाल्न नसक्नुको थप पीडा थियो l 

यस किसिमको पीडाग्रस्त र कुण्ठाग्रस्त स्थिति र हीनत्वभावले छटपटिएको मानसिकताबीच स्थानीय चुनावमा ''क्रान्तिकारी उपयोग' का नाममा  बेहाल र बेइज्जतीको जुन स्थिति  देखियो,  रक्तचापले  अनियन्त्रित चरित्र देखाउनु स्वाभाविक थियो l रातारात देखिएका पार्टीले काठमाडौँमा २१ हजार मत  ल्याउँदा क्रान्तिकारी भनिएको पार्टीले २१ भोट पनि ल्याउन नसक्नु र नेता भनौंदाको  गृह जिल्लामा  समेत जमानत जफ्त  हुनुले होस गुम्नु स्वाभाविक थियो l  '' सत्रु हराएको  सूचना आउनु'' यसै बेहोसीको उपज थियो l '' सत्रु हराएको  सूचना'' प्रति चौतर्फी प्रतिक्रिया भएपछि कुख्यात बनेका  ''पोष्यपुत्रहरू'' कुबाटो समातेको 'मूलबाटो', मार्फत  'जनमेल' तथा  ऋषिराज बरालका विरुद्ध लागेको कुरा दिनको घाम जत्तिकै प्रस्ट भएको छ l यो उनीहरूको वैचारिक विसर्जन,  कुण्ठा,  आक्रोस, पराजित र असन्तुलित  मानसिकताको परिचायक हो l आर्थिक भ्रष्टाचारमा बद्नाम भएका र 'इच्छुक' का नाममा दुई नम्बरी धन्दा गरेर घरको तला थप्ने कुतत्त्वहरूले अरूमाथि हिलो छ्यापेर आफूलाई शुद्ध पार्न खोज्नु भनेको टुकुचामा मुख जोतेर सगरमाथाको टुप्पोतिर थुक्नु मात्र हो l यस्ता भ्रष्ट्रहरूलाई वरिपरि राखेर क्रान्तिको डिंग हाक्ने कमान्डरहरूबाट केही हुन्छ भनेर आशा गर्नु पनि मूर्खता सिबाय केही होइन l कुखुराले चीलको उडान भर्न सक्तैन 

वास्तवमा 'मूलबाटो' मा जे आयो यो, वैचारिक र सांगठनिक विसर्जनको स्थितिमा पुगेको एउटा समूहले आफ्नो विसर्जनोन्मुख प्रवृत्तिलाई ढाकछोप गर्न गरेको चरित्र हत्याको घीन लाग्दो राजनीति हो  l यस किसिमको पाखण्डपनको  उत्तर भनेको निन्दा र भर्त्सना हो l यसलाई वैचारिक र नैतिक पतनको पराकाष्ठा भन्न सकिन्छ l जब मान्छेसित विचार र तर्क हुँदैन अनि ऊ गाली र चरित्र हत्याको सहारा लिन्छ भनेर  एंगेल्सले भनेको कुरा यस मामिलामा सही साबित भएछको छ  l प्रस्ट छ, टुकुचामा मुख जोतेर केही फ्याउराहरू सगरमाथाको चुचुरोमा थुक्ने दुस्साहस गर्न थालेका छन् l माओले भन्नुभएको छ: ''प्रतिक्रियावादीहरूबाट प्रहार नराम्रो होइन, यसले आफू सही भएको पुष्टि हुन्छ l'' यसैमा मिलाएर हामी भन्छौं : विसर्जनवादीहरूबाट प्रहार नराम्रो होइन, यसले आफू सही हुनुको आधार दिन्छ  l

 वैचारिक बहस-छलफललाई हामी  प्रोत्साहित गर्छौं l तर असुन्तलित मानसिकताका साथ कोही चरित्र हत्याको  हतियार लिएर आउँछ भने क-कसका  कथा र गाथाको पोको खोल्नुपर्ने हो, त्यो हामीलाई पनि थाहा छ l   असन्तुलित मानसिकता बोकेकाहरू विरुद्ध कसरी जानुपर्छ, त्यो हामीलाई राम्रोसित थाहा छ l बाँकी युद्धकै मैदानमा l मालेमा जिन्दाबाद ! विसर्जनवाद मुर्दाबाद !

http://www.janamel.com बाट साभार 

Sunday, June 4, 2017

विकृत मानसिकताका विरुद्ध : जनमेल सम्पादकीय


यस किसिमको सम्पादकीय  लेख्नु पर्दा दुखः पनि लाग्छ, पीडा पनि हुन्छ र सबैभन्दा बढी त कहाँ पुग्यो हाम्रो आन्दोलन भनेर व्यङ्ग्यले मुस्कुराउन पनि मन लाग्छ ।
 
आज राष्ट्रियता  र जनतन्त्रको प्रश्न निकै गम्भीर बनेको छ ।  साम्राज्यवादी तथा विस्तारवादी शक्तिहरू तथा तिनका नेपाली दलालहरूको सबैभन्दा बढी प्रहार जनतन्त्र र राष्ट्रिय स्वाभिमानीताका पक्षमा लड्ने पात्र, माध्यम तथा सङ्गठनहरूमाथि भइरहेको छ । राष्ट्रियता र जनतन्त्रका पधरहरू एकताबद्ध हुने र मुख्य सत्रुका विरुद्ध योजनाबद्ध किसिमले लड्नुपर्ने समय हो । प्रतिक्रियावादी तत्त्वहरू त भइहाले, यो उनीहरूको वर्गचरित्र नै हो ।  यहाँ त आफूलाई क्रान्तिकारी भन्नेहरूले पनि यस मामिलामा प्रतिक्रियावादीहरूसित प्रतिस्पद्र्धा गर्नथालेका छन्  ।  प्रतिक्रियावादीहरूलाई समेत उछिनेर राष्ट्रिय स्वाधीनता, जनतन्त्र र क्रान्तिकारी माओवादी आन्दोलनमा प्रतिबद्धताका साथ लागेका पात्र तथा माध्यमहरूका  विरुद्ध मोहन बैद्यले नेतृत्व गरेको माओवादी समूहको अनलाइन प्रकाशन ‘मूलबाटो’ लाग्नुबाट यो यथार्थ पुष्टि हुन्छ । आफूलाई क्रान्तिकारी र जिम्मेवार पार्टी ठान्ने पार्टीको प्रकाशनमा आन्दोलनमा लागेको व्यक्तिमा केन्द्रित भएर त्यसरी चरित्र हत्या गर्ने समाचार र लेख आउनु कतिसम्म उचित हुन्छ भनेर प्रश्न उठ्नु स्वाभाविक छ । साथै पत्रकारिताको दृष्टिले पनि यस किसिमको समाचार र लेख कतिसम्म उचित हुन्छ भन्ने कुरा पनि आफैँमा प्रश्नको विषय बनेको छ । 

‘मूलबाटो’  अनलाइनमा जेठ २० मा एस. के. त्रियाठी नामले  ‘को हो प्रतिक्रियावादी ?’  शीर्षकको लेख छापिएको छ र यो लेख वैचारिक दृष्टिकोणले मात्र नभएर पत्रकारिताका दृष्टिले पनि  घोर आपत्तिजनक छ र यसको जति निन्दा तथा भत्र्सना गरे पनि कम हुन्छ । यसलाई असन्तुलित र प्रदूषित मानसिकताको उपज भन्न सकिन्छ । साथै जिम्मेवार पार्टीको जिम्मेवार प्रकाशनमा नक्कली नाममा आएको यस किसिमको लेखनलाई  वैचारिक सामना गर्न नसकेर आएको आतङ्कित र विद्रूप मानसिकताको उपज पनि भन्न सकिन्छ । यो खास पात्रको नाममा आएको भए पनि यसलाई ‘मूलबाटो’ र त्यसलाई सञ्चालित गनै सिङ्गो टिमको योजनाबद्धताको उपज भन्न सकिन्छ । यो नामको  पात्रले पहिले पनि यसरी लेखेको र लेख्नेको नाम सार्वजनिक भइसकेको अवस्थामा उनको परिचय खुलाउनु आवश्यक छैन । आफ्नो क्षेत्रमा ‘टपरे’ नामले परिचित यी पात्रको “किरणको पौष्यपुत्र’ भनेर पनि व्यङ्ग्यले नाम लिने गरिन्छ । खासगरेर पत्रिकारिता र सांस्कृतिक क्षेत्रका कर्मीहरू यसप्रति भलिभाँती जानकारी राख्छन् । पात्र जिम्मेवार भए पनि पार्टीको प्रकाशनमा प्रकाशित सामग्री भएकाले यसको सम्बन्ध पार्टीसित जोडिनु स्वाभाविक छ । र यसको उत्तर पनि सम्बद्ध पक्षबाट खोजिनु आवश्यक हुन्छ । यो सामग्रीको प्रकाशनले सम्बद्ध पार्टीको प्रकाशन पक्षको स्थिति र गति मात्र नभएर सो पार्टी कुन दिशातिर जाँदैछ भनेर पनि आकलन गर्न सकिन्छ । 

'जनमेल' विश्वक्रान्तिकारी आन्दोलनबारे वैचारिक खुराकी दिने माध्यम हो । यसले विश्व माओवादी आन्दोलनबारे सामग्री प्रदान गर्छ र वैचारिक बहस-छलफलमा जोड दिन्छ । वैचारिक बहसछलफलप्रति रुचि नराख्नेहरू र विगतको इतिहास च्यापेर वर्तमानका  हीनत्वभाव र कुण्ठाग्रस्त मानसिकता बोकेर बाँचेकाहरूको 'जनमेल' प्रति रुचि नहुनु अथवा यसप्रति असहिँष्णु प्रदर्शन हुनु अस्वाभाविक छैन । 'जनमेल' माथि आरम्भदेखि नै कहिले कुन कोणबाट र कहिले कुन कोणबाट प्रहार भएको हो । 'जनमेल' मालेमामा विश्वास  गर्छ,  नयाँ जनवादी क्रान्तिका विश्वास गर्छ र जे जे नाम दिए पनि अन्ततः नेपाली क्रान्तिले नेपाली विशिष्टताको जनयुद्धको बाटो नसमाती धरै छैन भन्ने कुरामा विश्वास गर्छ । 'जनमेल' ले यस किसिमको बाटोप्रति सहभाव जनाउनेहरूप्रति सद्भाव राख्छ र गलत कुराप्रति आलोचनात्मक भाव राख्छ । आलोचना सहन नसक्नेहरूले, गल्ती सच्याउन अग्रसर हुन नमान्नेहरूले आफूलाई मार्क्सवादी नभने हुन्छ । 

'जनमेल' ले आफ्नो आलोचना नगरोस् र गुनगान मात्र गाइदेवस भन्ने कसैको चाहना हुनसक्छ l परन्तु, 'जनमेल' हनुमान चालिसा होइन र बन्न पनि सक्तैन । अलोचनात्मक टिप्पणी गर्दा अथवा यो आफ्नो ‘हनुमान चालिसा’ बनोस् भन्ने चाहना पूरा नहुँदा 'जनमेल' र   यसको टिम विरुद्ध, त्यसमा पनि यसका सल्लाहकार डा. ऋषिराज बरालका विरुद्ध जथाभावी लेख्ने र चरित्र हत्या गर्ने काम पहिले पनि भएका हुन् । गजबको असहिँष्णुता र घीनलाग्दो संस्कृतिबाट नेपालको माओवादी आन्दोलन ग्रस्त देखिन्छ । वैचारिक प्रश्न उठायो कि  भौतिक रूपबाट नै प्रहार गर्ने र  जनकारबाही गर्ने धम्की आउँथे पहिलेपहिले ।  फेसबुक 'जनअदालत' बनेर आउँथ्यो । खासगरेर मार्क्सवादको राम्रो ज्ञान नभएका उत्तौला र  आलाकाँचा ठेट्नाबाट यस्ता कुरा आउँथे ।  तिनले आफूलाई नेत्रविक्रम चन्दले नेतृत्व गरेको समूहको क्रान्तिकारी दस्ताका रूपमा आफूलाई प्रस्तुत  गर्थे/ गर्छन् । यसमा नेताहरूको सहयोग र सहभागिता कति थियो भन्न सकिँदैन तापनि  ‘मूलबाटो” को जस्तो आधिकारिक माध्यमबाट विभत्स रसको प्रस्तुतिचाहिँ त्यहाँ पाइएको छैन । बैद्य समूहको प्रकाशनले अहिले जसरी चरित्र हत्या र विकृत मानसिकताको प्रदर्शन गर्यो , यो बडो गम्भीर र  आपत्तिजनक विषय हो । यसले बैद्य समूहमा कस्ताकस्ता पात्रहरू नीति निर्माणस्थलमा पुगेका रहेछन् र केकस्ता पात्रहरूमार्फत माध्यमहरू चलेका रहेछन् भन्ने कुरा चाहिँ सबैले बुझ्ने गरी छर्लङ्ग भएको छ ।  वास्तवमा 'मूलबाटो' को त्रिपाठीको लेख कमरेड किरणकै विरुद्धमा पनि हो l  यसमा जुन पात्रको चरित्र हत्या गरिएको छ, त्यो पात्र किरण कमरेड्कै इन्चार्जसिपमा करिब तीन दसक काम गरेको पात्र हो  l 

'जनमेल' कसैको मुखपत्र होइन र यो कसैको ‘हनुमान चालिसा’ पनि होइन । यसले राम्रा कुरा जुनसुकै समूहको   पनि सराहना गर्छ र नराम्रा कुराको आलोचना र टिप्पणी गर्छ । तिनका अर्थ न बर्थका नीति, योजना र कार्यक्रमको गीत गाउँन बाध्य छैन- 'जनमेल' । सबैले देख्ने/ देखिने गरी कोही नाङ्गै सडकमा हिँड्छ भने टिप्पणीको विषय बन्नु स्वाभाविक हुन्छ । हिजोको कसैको इतिहासका आधारमा आजका उसका कमजोरीको सराहना गर्न सकिँदैन । चेलामाथि प्रहार गर्दा गुरुको छाती दुख्छ भने त्यसको जिम्मेवार 'जनमेल' हुन सक्तैन । नाम जतिसुकै सम्मानित किन नहोस्, आफ्नै इतिहास जोगाउन नसक्ने नेताहरू इतिहासमा थन्किन्छन्।   सूचना र सञ्चारका क्षेत्रमा रहेका आफ्ना कमजोरीलाई ढाक्न अरूमाथि हिलोछ्याप्नु र चरित्र हत्या गर्नु मार्क्सवादको परिभाषाभित्र  पर्दैन । यो त प्रतिक्रियावादी चरित्र हो ।

‘ मूलबाटो’ मा त्रिपाठीका नाममा जे आयो, त्यो विकृत चिन्तनको उपज हो–एक हिसाबले अपराधपूर्ण कार्य । क्रन्तिप्रति समर्पण र त्यागको इतिहास बोकेको पात्रका विरुद्ध 'मूलबाटो'  जसरी  प्रस्तुत भयो, यो सारत: अपराध नै हो, विम्ब विद्रूपीकरणको घीनलाग्दो उदाहरण । यस किसिमको अपराधको उपचारका लागि पहिले ‘राची’ लानुपर्ने कुरा गर्थे, आभभोलि त्यसको उपचार यतै खोज्ने गरिन्छ । कतिपयले यसको सही उपचार  प्रेस काउन्सिल हो भने र कतिपयले प्रहरी पनि हो भने । तर 'जनमेल' यी सबैभन्दा असली र सही उपचार जनताबीच जानु हो भन्ने ठान्छ । जनअदालतले नै यसको छानबिन र फैसला गरोस् भन्ने ठान्छ ।  ‘मूलबाटो’ अनलाइन मात्र नभएर समूह पनि भएकाले यसको सही  उपचार जनताबीच गएर नै हुन्छ । 

कामना गरौँ, ‘मूलबाटो’ का नाममा कु बाटोको अभ्यास गर्नेहरूले  आफूलाई सच्याउनेछन्  । होइन भने सो समूहले लडाइँको  मोर्चा खोलेछ  भनेर बुझ्नुपर्छ । र कसरी लड्नुपर्छ मोर्चा भन्ने कुरा हामीलाई पनि थाहा छ । हामी वैचारिक  बहस र छलफललाई प्रोत्साहित गर्छौ, तर यसका विरुद्ध कोही कुरूप हतियार लिएर हामीमाथि प्रहार गर्छ भने त्यसको उत्तर कसरी दिनुपर्छ,  त्यो हामीलाई थाहा छ । हामी निष्कर्ष निकाल्न बाध्य हुनेछौं-पेरिस डाँडाको शाखा कार्यालय बुद्धनगरमा पनि रहेछ भनेर । 

माओले “प्रतिक्रियावादीहरूबाट प्रहार नराम्रो होइन” भन्नु भएझैँ विसर्जनवादीहरूबाट प्रहार नराम्रो होइन भन्दै हामी अघि बढ्छौँ । यो मुद्दा अब जनताको बीचमा पुगेको छ । सत्यको बाटो हिँडदा केही समय एक्लै भइएला । तर हामीले राष्ट्रिय स्वाधीनता र  जनतन्त्रको झण्डा बोकेका छौं ।  त्यसैले हामीलाई विश्वास छ, यो लडाइंमा हामी एक्लै हुने छैनौँ । बैद्य समूहले 'मूलबाटो' मार्फत मोर्चा खोल्यो । हामीलाई स्वीकार्य छ । मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवाद: जिन्दावाद ! नयाँ जनवादी क्रान्ति जिन्दावाद ! सबैखाले अवसरवाद र विसर्जनवाद मुर्दावाद !
००० 

http://www.janamel.com बाट साभार 

को हो प्रतिक्रियावादी ? - एस. के. त्रिपाठी

Janamel – ‘Khem Thapaliya ”हामीले बराल सरको यसखालको खबरदारीको उच्च कदर गर्नुपर्छ ।”
कम्तीमा पनि जनमेलको खबरदारीलाई खेम थपलियाजीले स्वीकार गर्नुभयो, धन्यवाद l लड्ने को सित हो ? कुन प्रवृत्ति विरुद्ध हो ? यतिबेर पुराना प्रतिक्रियावादीहरू भन्दा खतरनाक किसिमले नयाँ प्रतिक्रियावादीहरू आएका छन् , साँस्कृतिक कर्मीहरूसमेत हिरासतमा छन्, घोषित प्रतिक्रियावाद त प्रस्ट देखिन्छ, लड्न सजिलो हुन्छ l माओवादका नाममा प्रतिकृयावादको अभ्यास गरिरहेको शक्ति झन् खतरनाक छ l यसलाई नचिन्ने हो भने, नचिनिने भयो भनेर हस्सी- ठट्टा गर्ने हो भने क्रान्तिकारी संस्कृतिक कर्मी , सौन्दर्यशास्त्री हुनुको के अर्थ ! अगुवाहरू नै अल्मलिएपछि अरूहरू कुन बाटो हिंड्ने ? एउटा शक्ति माओवादका नाममा प्रतिक्रियावादको अभ्यास गरिरहेको छ र त्यो हो प्रचण्डको नेत्रित्त्वामा रहेको माओवादीकेन्द्र भनेर ठोकेर भन्छ एउटा मार्क्सवादीले , संध्या भाषामा बोल्दैन l सामान्य मान्छेले चिन्ने मार्क्सवादीले नचिन्ने हुन्छ ? दुस्मन निर्मम बन्ने अनि उसका कार्यालय सदस्यहरूलाई ‘खादा’ ओढाउने र अनि भन्ने हामी क्रान्तिकारी, हामी इच्छुकका उत्तराधिकारी ? हावादारी गफ गर्ने ! दुनियाँलाई मूर्ख बनाउने ! आत्मसमीक्षा गर्ने बेला आयो l 
सम्सोधनवादीहरूसित निर्णायक सम्बन्ध विच्छेद गर्ने बेला आयो l खेमजी, सक्नुहुन्छ मार्क्सवादी स्पिरिट देखाउन ? नव-प्रतिकियावादीहरू, खुलेर भन्दा प्रचण्डप्रतिको मोह त्याग्न नसक्ने , संशोधनवादीहरूसित निर्णायक सम्बन्ध विच्छेद गर्न नसक्ने अनि बलिदानका ठूलाठूला कुरा गर्ने ? माओले भन्नुभएको छ ”उदारवादको विरोध गरौं” l १३ गते सम्बाद डबलीमा भएका कार्यक्रमहरू सारमा समान प्रवृत्तिका उपज हुन् l आगे तपाईंहरूको मर्जी l
-संसोधनवादीहरूसित निर्णायक सम्बन्ध विच्छेद गर्ने बेला आयो । खेमजी, सक्नुहुन्छ माक्र्सवादी स्पिरिट देखाउन ? नव–प्रतिकियावादीहरू, खुलेर भन्दा प्रचण्डप्रतिको मोह त्याग्न नसक्ने, संशोधनवादीहरूसित निर्णायक सम्बन्ध विच्छेद गर्न नसक्ने अनि बलिदानका ठूलाठूला कुरा गर्ने ? माओले भन्नुभएको छ ‘उदारवादको विरोध गरौं ।’ १३ गते संवाद डबलीमा भएका कार्यक्रमहरू सारमा समान प्रवृत्तिका उपज हुन् । आगे तपाईंहरूको मर्जी ।’
प्रस्तुत स्टाटसहरू डा.ऋषिराज बराल सल्लाहकार रहेको जनमेल डटकमको फेसबुक पेजमा बरालले नेकपा (क्रान्तिकारी माओवादी) को भण्डाफोर गर्दै लेखेका हुन् । उनले पहिलो स्टाटस इच्छुक सांस्कृतिक प्रतिष्ठानले वितरण गरेको यसवर्षको पुरस्कारका बारेमा आफ्नो विमती जनाउँदै लेखेका छन् । यस सन्दर्भमा के भन्न सकिन्छ भने प्रतिष्ठान महान् जनयुद्धका एकजना अग्रज र साँस्कृतिक क्षेत्रका शीर्ष नेता कमरेड कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ को नाममा स्थापित भएको समग्र जनयुद्धको प्रगतिवादी धाराको एउटा सांस्कृतिक प्रतिष्ठान हो । यो नेपालको एकमात्र प्रतिष्ठान हो, जसको उद्देश्य, लक्ष्य भनेकोे मालेमावादी संस्कृति, साहित्य र कलाको विकास र संरक्षण गर्नु हो । यो सबैलाई ज्ञात भएको कुरा हो । प्रतिष्ठान स्थापनामा बरालजीको भूमिका महत्वपूर्ण नै छ । यो नकार्ने विषय पनि होइन र गरिएको पनि छैन ।
परन्तु प्रतिष्ठानको नेतृत्व गर्दा र त्यसबाट बाहिरिएपछि बरालजी जसरी प्रतिष्ठानका विरुद्ध विष बमन गर्दै आएका छन् कि उनी प्रतिष्ठानको समाप्ति भएको देख्न चाहन्छन् भन्नु पर्ने हुन्छ । यसबारेमा उनले खेलेको भूमिका पनि यहाँ स्पष्ट गर्नु आवश्यक देखिएको छ । पहिलो कुरा त इच्छुकप्रति उनको जुन प्रकारको निष्ठा र प्रतिवद्धता देखिन्छ त्यो सबै ढोँग र पाखण्ड मात्रै हो । किनकी जिवित रहँदासम्म इच्छुकलाई सबैभन्दा बढि घृणा गर्ने र उहाँले जनसांस्कृतिक संघको नेतृत्व गर्दा त्यसका विरुद्ध सदैव उछित्तो काडेर हिँड्ने बराल नै हुन् ।
‘छ महिनामा एउटा कविता लेख्नेले सांस्कृतिक संघको नेतृत्व गर्ने ?’ भनेर सदैब आलोचना गर्ने र सेनजीलाई हैरान÷परेसान पार्ने व्यक्ति बराल नै हुन् । दोस्रो कुरा आपूmले प्रोफेसरको पेन्सन खाने, श्रीमतीले जागिर खाने, छोराहरू अमेरिका बसेर डलर कमाउँदा त नपुगेर महिनामा २० हजार तलव नभई प्रतिष्ठानमा काम गर्न सकिन्न भनेर प्रतिष्ठानकै अरू कार्यसमिति सदस्यहरूलाई गुम्राहमा पारेर थाहै नदिई खुरुखुरु तलव थाप्नेलाई कति डिग्रीको क्रान्तिकारी भन्ने होला ?
जहाँसम्म पुरस्कार वितरणको कुरा छ, प्रतिष्ठान गठन भएदेखि ज–जसलाई पुरस्कार दिइयो उनकै पालामा दिइएका पुरस्कृत पात्रहरू र यतिखेर दिइएका पात्रहरूको तुलना गर्दा के कुरामा अहिलेका पात्र उनले जस्तै घृणा गर्नुपर्ने र इच्छुकको आदर्श भन्दा बाहिरका भए ? उनले लगाए जस्तै आरोप लगाउने हो भने त्यो उनले प्रमाणित गरेर देखाउन सक्नु पर्छ । बरू पञ्चायतकालमा कम्युनिस्ट र काङ्ग्रेसको सुराकी गर्ने र पकड्न सूचना दिने राष्ट्रिय गुप्तचर विभागको इन्स्पेक्टर जागिर खाएका त बराल स्वयम् हुन् ।
प्रतिष्ठानले उनको विगत कोट्याएको भए उनलाई न त पुरस्कार दिन मिल्थ्यो न त प्रतिष्ठानमा बस्ने अधिकार राख्थे । यो त झनै अपराध हुन्थ्यो । अझ उनीजस्तो व्यक्ति कसरी कम्युनिस्ट भए र जनयुद्धमा हिँड्ने माओवादी नेतासम्म कसरी बन्न पुग्थे ? उनैले पढेको र सिकाएको माक्र्सवाद होइन र हरेक व्यक्ति पहिला राम्रो भएको पछि नराम्रो र पहिला नराम्रो भएको पछि राम्रोमा बदलिन्छ भन्ने मान्यता ? उनले जस्तै शुद्धता खोज्दै जाने हो भने नेपालमा कम्युनिस्ट पार्टी विघटन गरेर घरमा बस्नु पर्ने हुन्छ र बुर्जुवाहरूलाई जे गर्छौ गर भनेर सुम्पनु पर्ने हुन्छ । यो कहाँको माक्र्सवाद होला ?
अर्को कुरा कसलाई पुरस्कृत गर्ने र कसलाई नगर्ने भन्ने कुरा सडकमा बसेर बहस र विवाद गर्ने विषय नै होइन । यो प्रतिष्ठान स्वयम्को अधिकारको कुरा हो । फेरि प्रतिष्ठानले विना लक्ष्य, उद्देश्य, मूल्य मापदण्ड केही नबनाइकन दिएकै छैन । बराल स्वयमले सहमति जनाएर बनाएको विनियम अनुसार दिने हो । दिइएकै छ ।
दोस्रो बुँदामा उनले कार्यक्रममा सहभागिताको विषयमा पनि कडा र छुद्र टिप्पणी गर्न भ्याएका छन् । कार्यक्रममा त सबैलाई खुला आमन्त्रण गरिएको हुन्छ । कतिपयलाई अतिथि वक्ताकै रूपमा पनि बोलाइन्छ । बोल्न पनि लगाइन्छ । सामाजिक संस्थामा यसो गर्नु कुनै गलत र अपराधको कुरा होइन । हाम्रा विचार बाहिरसम्म पु¥याउन र बाहिरका कुरामा खण्डन गर्न पनि बहसहरू चलाइन्छन् । मूल कुरा प्रतिष्ठान आफ्नो लक्ष्यमा दृढ छ कि छैन भन्ने कुरा हो । त्यसमा कुनै कमी छैन ।
आफ्नो शुद्धता भित्र बराल आफैले के कति समर्थक बढाएका छन् र उनले के कति संगठनको विस्तार गरेका छन् भन्ने प्रश्न पनि त गर्न सकिन्छ । आफ्नी श्रीमती त वाध्यताले उनको पछि लागेको अवस्था छ । त्यो हामी सबैलाई जाहेर नै छ । आफ्ना २ जना छोराहरूलाई त आफ्नै देशमा राखेर तिनीहरूको ज्ञान, सिप र क्षमता राष्ट्रमा प्रयोग गराउन नचाहेर साम्राज्यवादी मुलुकमा पलायन गराउने र आपूm एक्लै घरको कोठाबाट इन्टरनेट र फेसबुकबाट कस्तो क्रान्ति गर्लान् र उनले दिने विचारले कति मान्छे सङ्गठित होलान् ? यो पनि त उनका विरुद्ध तेर्सिने प्रश्नहरू हुन् ।
तेस्रो बुँदामा उनले क्रान्तिकारी माओवादीलाई प्रतिक्रियावादी भन्दै यसका नेतृत्व कमरेड किरणजीलाई प्रचण्डप्रतिको मोह त्याग्न नसक्ने भनेर आरोपित गरेका छन् । प्रचण्डप्रतिको मोह भइदिएको भए किरणजीले पहिला पार्टी नै किन अलग गर्नुहुन्थ्यो र पछि बादलहरूको पलायनताका बेला फर्कन किन सक्नुहुन्नथ्यो ? मोहनविक्रम, निर्मल लामा, प्रचण्डहरूसँग वैचारिक लडाइँ लड्ने किरणजी हुनुहुन्छ कि बराल ? जतिवेला बराल कम्युनिस्टहरूको सुराकी गर्दै राजाको सत्ताको जागिर खान्थे त्यतिवेला (२०३५÷०३६) तिर किरणजीले जनयुद्धको फौजी कार्यदिशा लेखेर मोहनविक्रम र लामाहरूसँग वैचारिक वहस गर्दै हुनुहुन्थ्यो ।
यो देशमा क्रान्तिको बिउ बचाउने, रोप्ने र उमार्ने किरणजी कि बरालजी ? यतिवेला प्रतिक्रियावादका विरुद्ध आफ्नो पार्टीको जेजति ताकत छ त्यसको भरपुर प्रयोग गरेर आन्दोलन गर्ने क्रान्तिकारी माओवादीलाई प्रतिक्रियावाद उन्मुख देख्ने बराल कुन दुनियाँका क्रान्तिकारी हुन् ? उनले सङ्गठन बनाएको, क्रान्ति गरेको र त्यसको नेतृत्व गरेको हेर्न पाए सायद ‘जिउँदै स्वर्ग’ पो गइन्थ्यो कि ?!

http://moolbato.com बाट साभार